ՇԱԽՄԱՏԱ-ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱԿԱՆ ՎԱՐԺՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱՅԻ ԴԱՍԵՐՈՒՄ ԿՐՏՍԵՐ ԴՊՐՈՑՈՒՄ ՈՐՊԵՍ ՍՈՎՈՐՈՂՆԵՐԻ ՄՏԱՎՈՐ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ

##article.authors##

  • Ելիզավետա Բելոուսովա ՀՊՄՀ
  • Մարիա Ուրբան ՀՊՄՀ

Հիմնաբառեր-:

Շախմատային խաղ, շախմատա-մաթեմատիկական վարժություն, կրտսեր դպրոց, տրամաբանական մտածողություն, հիշողություն, ուշադրություն

Վերացական

Հոդվածում հիմնավորվում է շախմատային խաղի կիրառման նպատակահարմարությունը նախադպրոցական տարիքի աշակերտների մտավոր զարգացման գործում։ Ներկայացվում են հետազոտության արդյունքները, որոնք հաստատում են շախմատային խաղի դրական ազդեցությունը սովորողների հիշողության, ուշադրության, ինչպես նաև տրամաբանական, կոմբինատորային և ստեղծագործական մտածողության, նրանց հոգեբանական և ինտելեկտուալ ընդհանուր զարգացման վրա։ Տրվում է շախմատա-մաթեմատիկական վարժությունների առանձնահատկության բնութագիրը, ինչն իր մեջ ներառում է մաթեմատիկայի և շախմատային խաղի տարրեր։ Հիմնավորվում է շախմատա-մաթեմատիկական վարժությունների դերը որպես սովորողների մտավոր զարգացման, մանկավարժների և շախմատային խաղին տիրապետելու մոտիվացիա ձևավորելու միջոց։ Տրված են հոդվածի հեղինակների կողմից կազմված շախմատային և մաթեմատիկական վարժությունների օրինակներ տարրական դասարանների աշակերտների համար։ Վերլուծվում են կրտսեր դպրոցների ուսուցիչների մաթեմատիկայի դասերին շախմատա-մաթեմատիկական վարժություններ կիրառելու պատրաստակամության ուսումնասիրության արդյունքները: Տարրական դասարանների ուսուցիչների հարցման արդյունքները և նրանց հետ զրույցները ցույց են տալիս, որ նույնիսկ շախմատային հմտությունների բացակայության դեպքում կարելի է հաջողությամբ լուծել շախմատա-մաթեմատիկական վարժությունները: Ուսումնասիրության արդյունքները ցույց են տալիս ուսուցիչների կողմից շախմատային խաղի դիդակտիկ ներուժի ըմբռնման բարձր աստիճանը: Բացահայտված խնդիրները կապված են ուսուցիչների շախմատի փորձի պակասի և կրտսեր դպրոցականների կողմից դրա կանոններին տիրապետելու վստահության, ինչպես նաև տարրական դասարանների ապագա ուսուցիչների ոչ բավարար մեթոդական պատրաստվածության հետ:

Հղումներ

Барсук, Ю.Г. (2022). Шахматный всеобуч. Методические рекомендации для учителей по проведению факультативных занятий в I классе [Электронный ресурс] / Ю. Г. Барсук // Национальный образовательный портал Республики Беларусь / Научно-методическое учреждение «Национальный институт образования» Министерства образования Республики Беларусь. – Режим доступа: du.by/ru/homepage/obrazovatelnyj-protsess-2022-2023-uchebnyj-god/obshchee-srednee-obrazovanie/201-uchebnye-predmety-i-iv-klassy/1265-1-klass.html. – Дата доступа: 10.06.2022.

Безруких М.М., Болотов В.А., Глебова Л.С. (2003). Педагогический энциклопедический словарь / Гл. ред. Б. М. Бим-Бад; ред. кол. М. М. Безруких, В. А. Болотов, Л. С. Глебова и др. – М.: БРЭ, 2003. – 528 с.

Гик, Е.Я. (2013). Шахматы. Математика. Компьютеры / Е. Я. Гик. – М.: Издатель «Андрей Ельков», 2013. – 335 с.

Глебова, М.В. (2014). Умственное воспитание школьников: содержательные аспекты / М. В. Глебова // Вестник Ленинградского государственного университета. Серия: Педагогика. – 2014. Т. 3. – № 3. – С. 130–146.

Гулецкая, Е.А. (2020). Навыки человека XXI века в школьном образовании / Е. А. Гулецкая. – Минск: Пачатковая школа. – 2020. –№ 4. – С. 23-29.

Дворяткина, С.Н. (2018). Актуализация синергетических эффектов в «проблемных зонах» школьного математического образования на основе шахматной игры / С. Н. Дворяткина, Г. А. Симоновская // Ярославский педагогический вестник. – 2018. – № 6 (105). – С. 89-97.

Князева, В.В. (2000). Структура и содержание учебного предмета шахматы в системе общеобразовательной школы России: автореф. дис. … д-ра пед. наук: 13.00.04; 13.00.01 / В. В. Князева; Рос. гос. акад. физ. культуры. – Москва, 2000. – 46 с.

Крутецкий, В.А. (1972). Основы педагогической психологии / В. А. Крутецкий. – М.: Просвещение. – 1972. – 253 с.

Микаeлян, Г.С. (2014). Прекрасное в шахматах и в математике. Шахматы в школьном образовании Армении. /Г. С. Микаэлян // Матэматыка. – 2014. – №5. – С. 13–20.

МПГУ и РШФ заключили договор о сотрудничестве [Электронный ресурс] // Федерация шахмат России. – Режим доступа: https://ruchess.ru/news/all/mpgu_podpisal_dogovor_s_rcf. – Дата доступа: 05.09.2021.

Муравьева, Г.Л. (2022). Математика: учеб. пособие для 4-го кл. учреждений общ. сред. образования с рус. яз. обучения: в 2 ч. / Г. Л. Муравьева, М. А. Урбан. – Минск: Нац. ин-т образования, 2022. – Ч.1 – 128 с.

Сухин, И.Г. (2016)/ Научные основы федерального курса «Шахматы – школе» / И. Г. Сухин // Интеллектуал Зауралья (шахматное образование): сборник материалов для участников VI областного фестиваля по шахматам «Папа + Мама + Школа + Я = Шахматная семья». – Вып. 6 / Курган: Институт развития образования и социальных технологий, 2016. – С. 22–28.

Тарасова, О.В. (2005). Педагогические условия формирования логической культуры младших школьников средствами шахматной деятельности: автореф. дис. … канд. пед. наук: 13.00.01 / О. В. Тарасова ; Казанский гос. пед. ун-т. – Казань, 2005 – 24 с.

Шахматы в системе образования Израиля и в странах мира [Электронный ресурс] // Исследовательско-аналитический Центр Кнессета. – Режим доступа: https://m.knesset.gov.il/RU/activity/mmm/CHESS.pdf. – Дата доступа: 10.09.2021.

Declaration of the European Parliament of 15 March 2012 on the introduction of the programme ‘Chess in School’ in the educational systems of the European Union [Electronic resource] / ECU Education Commission Survey on Chess in Schools 2015/16. Initial Findings [Electronic resource] // European Chess Union. – Mode of access: https://www.europechess.org/commissions/educational-commission/ecu-edu-survey-on-cis-201516-initial-findings/. – Date of access: 10.06.2022.

European Parliament // Mode of access: www.europarl.europa.eu/doceo/document/TA-7-2012-0097_EN.html?redirect. – – Date of access: 17.07.2022.

Chess and Mathematics Exercises [Electronic resource] // ChessPlus. Games for Education. – Mode of access: https://chessplus.net/50-chess-and-mathematics-exercises/. – Date of access: 15.07.2022.

##submission.downloads##

Հրապարակված

2022-11-03